پژ‍وهشی در نمادها و نمایش قدرت پادشاهان در هنر هخامنشی

هنر هخامنشی هنری درباری است که هدف آن نمایش اقتدار شاهان در زمینه های گوناگون هنری است. استفاده شاهان از هنر برای نمایش پایداری و قدرت پادشاهی بهترین رسانه به مخاطبان و مردمانی بود که درقلمرو پهناور هخامنشی ساکن بودند. در نتیجه پژوهش در نمادهای قدرت و تغییر و تحولات نمادهای پادشاهی در هنر هخامنشی؛ در شناخت تمدن، هنر، دین، اساطیر و اعتقادات هخامنشیان کمک نموده و اهمیت هنر را در رازگشایی برخی ناگفته های شاهان بر ما نشان می دهد. این پژوهش به روش تاریخی و توصیفی به بررسی نمادهای قدرت و سلطنت پادشاهان در هنرهخامنشی و تاثیر دین و سیاست در شکل گیری نمادهای پادشاهی می پردازد. آثار هنری هخامنشی مورد بررسی شامل کتیبه ها، نقوش برجسته ، مجسمه ها ، مهرها و سکه ها می باشد که دارای نقشمایه شاهان هستند و نیزآثاری که نقشمایه های نشان های سلطنتی و قدرت شاهان را در بر دارند. وجود یک نهاد سیاسی متمرکز و مقتدر شاهنشاهی برای به اجرا در آوردن کارکردهای مهم در دوره هخامنشی بصورت نظریه ای ذهنی انعکاس یافت که در آن مقام شاه تقدس می یافت. کاخ شاه تمثیلی از جهان هخامنشی بود و نشان های سلطنت نقوش برجسته آن همچون تاج، عصا ، کمان ، گل نیلوفر و .. شاه را نسبت به سایرین متمایز می کرد. معماری کاخها همچون سر ستونهای شیر و گاو و نقش ماه و خورشید در نقوش برجسته بیانگر تداوم فر و قدرت شاهی بود. پویایی نقوش برجسته هخامنشی با نقش خدایان و مردمان سرزمینهای تحت سلطه با مفاهیم گستردگی قدرت شاهنشاهی و نیز حمایت و وفاداری به شاه مرتبط است و شیوه های هنر درباری اقوام دیگر در آثار هنری هخامنشی نشان از تایید مقام شاهان هخامنشی نزد سایر اقوام دارد . اهمیت تبار و نیز حمایت اهورامزدا، از ملزومات پادشاهی بود. شاه نیز همانند اهورامزدا دارای قدرتی بود که می توانست بر دروغ ، دشمن و خشکسالی غلبه کند و این قدرت در نقوش برجسته شاه فاتح با تجسم وی به صورت روحانی ، جنگجو و محافظ سرزمین نمایان شده است. این جنبه ها برای تداوم فر ایزدی شاهان و رسیدن به سعادت الهی لازم بود و شاه با این صفات صلاحیت و پایداری پادشاهی خود را به نمایش می گذاشت.